Nhiều người nói rằng đến Sài Gòn không có nhiều thứ tham quan hoặc thưởng thức, tuy nhiên nếu bạn là người ưa khám phá những nét văn hóa cổ truyền, thích thú trước những điều bình dị thì khu phố người Hoa tại Sài Gòn sẽ là một điểm dừng chân đảm bảo cho bạn thỏa mãn trí tò mò của mình.
Khu phố người Hoa hay còn gọi là Chợ Lớn nằm chủ yếu tại Quận 5, Quận 11 và một phần Quận 6 của Thành phố Hồ Chí Minh. Nơi đây tập trung nhiều nét văn hóa, ẩm thực và kiến trúc độc đáo của người Hoa mà chủ yếu là người Triều Châu, Phúc Kiến. Chính vì vậy mà đã tạo nên mảng màu sắc hoàn toàn khác biệt so với phần còn lại của “Hòn ngọc viễn Đông”.
Đến đây, các du khách sẽ cảm thấy như mình đang ở tại một khu dân cư của Hồng Kông, Trung Quốc hoặc lạc vào một thế giới hoàn toàn do bàn tay người Hoa xây dựng. Hầu hết những căn nhà này đều được xây dựng vào cuối thế kỷ 19 và những năm 1920, có lối kiến trúc mang đậm bản sắc Trung Hoa nên cũng được chú trọng cải tạo và bảo tồn.
Người Hoa tại Sài Gòn đều là những người xa xứ, nên người Hoa tại Sài Gòn lập nhiều đền thờ, chùa miếu như chùa Bà Thiên Hậu, Hội quán Hà Chương, Hội quán Ôn Lăng, Đình Minh Hương Gia Thạnh… để làm nơi gặp gỡ, đồng thời thờ cúng tổ tiên tại quê nhà.
Qua thời gian, con cháu của người Hoa di dân đã hòa nhập với văn hóa và con người Việt Nam, trở thành một dân tộc của Việt Nam với tên gọi “người Hoa” và là công dân Việt Nam.
Khu đường Trần Hưng Đạo – Hải Thượng Lãn Ông được coi là trục xương sống của khu phố. Nơi này tập trung rất nhiều cửa hàng bán thuốc đông y, chủ yếu là của người Hoa. Các cửa hàng thuốc ấy đều lấy tên “rất Trung Hoa” như: Thiên Phước Đường, Thuận Thiên Đường, Đại Hòa Đường, Vĩnh Thái Đường,…
Nếu như ở đoạn đường Hải Thượng Lãn Ông là loạt cửa hàng thuốc, thì đoạn đường Lương Nhữ Học (Hộc) có thể gọi là “phố đèn lồng” vì dãy phố này có bao nhiêu là cửa hàng bán đèn lồng, và đồ thủ công bằng giấy (kiểu như phố Hàng Mã của Hà Nội ), duy chỉ có điều họ không bán đồ cúng, chỉ đơn giản là đồ chơi giấy thôi.
Được mệnh danh là “dân tộc giỏi buôn bán nhất thế giới”, do đó người Hoa đi đến đâu là việc kinh doanh thương mại tấp nập, nhộn nhịp đến đấy. Tại khu vực Chợ Lớn xưa có 03 ngôi chợ nổi tiếng là chợ Soái Kình Lâm (chuyên bán vải), chợ Kim Biên (chuyên bán hóa chất và phẩm màu) và chợ Bình Tây.
Chợ Bình Tây cùng với chợ Bến Thành là hai chợ chi phối nhiều nhất đến việc phân phối hàng hóa xỉ – lẻ cho toàn bộ khu vực thành phố. Đây là một ngôi chợ có từ lâu đời, kiến trúc đặc sệt Trung Hoa với mái vòm cong cong, có trạm trổ hình rồng. Bước vào trong chợ, du khách sẽ cảm giác như mình đang lạc vào một thế giới “ma trận hàng hóa” với đủ chủng loại và sự phong phú đến mức quá sức tưởng tượng.
Vì đông người Hoa nên nền ẩm thực rất phong phú và đa dạng. Hàng loạt khu phố phất lên nhờ việc truyền bá những “tinh túy” của cư dân gốc Hoa này. Dọc đường Hà Tôn Quyền bạn sẽ gặp rất nhiều quán ăn đặc sắc như há cảo, hoành thánh, mì vịt tiềm hay bánh mì phá lấu. Giá cả ở đây tùy cửa hàng nhưng nhìn chung là khá bình dân so với người Việt Nam và quá rẻ so với du khách nước ngoài..
Nếu thèm của ngọt bạn có thể tới tiệm chè trên đường Châu Văn Liêm. Đây là tiệm chè gia truyền của người Hoa với nhiều đồ ăn thức uống đa dạng. Tấm thực đơn được trình bày đơn giản với hai ngôn ngữ Việt – Trung, từ ngữ tiếng Việt cũng dùng nhiều yếu tố Hán nên đọc đã thấy lơ lớ như trong phim chưởng Hồng Kông rồi.
Chỉ mất một đến hai ngày là bạn có thể khám phá và tận hưởng những gì nổi bật nhất của khu phố Hoa Sài Gòn. Đây luôn là một gam màu sắc đối lập nhưng không đối kháng, lắng đọng thời gian và nét văn hóa cổ truyền để hòa quyện và tạo sức thu hút cho du khách khi đến với hòn ngọc phương Nam này.