Mường Khương là một huyện biên giới phía Bắc của Việt Nam nằm trong tỉnh Lào Cai, cách thành phố Lào Cai 55 km về phía Đông Bắc. Sáng đầu thu trong trẻo. Cái rét se lạnh mơn man da thịt. Tuyến đường còn vắng người và các phương tiện qua lại. Sau giấc ngủ đêm, Mường Khương như sơn nữ vẫn còn mơ màng, nũng nịu trong chiếc chăn bồng bềnh sương trắng. Ấy vậy mà khi mặt trời lên, phía đông ửng hồng, cả thị trấn miền sơn cước cứ dần hiện ra trong màn sương như ở xứ sở thần tiên.
Từ trên cao nhìn xuống, cánh đồng Tùng Lâu lúa chín vàng, thấp thoáng có bóng người gặt lúa trên những thửa ruộng đã tới mùa thu hoạch.
Cánh đồng lúa chín vàng - Ảnh: Sưu tầm
Lên xứ Mường không có gì thích bằng được phóng xe máy trên những cung đường đèo dốc quanh co, uốn lượn lưng chừng núi, khám phá sự hùng vĩ của núi non. Trên sườn núi cao, ngoài những thảm ngô vàng rực, cây lá đã bắt đầu đổi màu theo cái lạnh đầu mùa. Thỉnh thoảng lại bắt gặp một cây khoe màu lá đỏ rực như đốm lửa.
Nương ngô của đồng bảo nơi đây sắp tới kì thu hoạch - Ảnh: Sưu tầm
Trên đường đi bạn sẽ gặp rất nhiều hình ảnh người lao động nơi đây đeo gùi đi bẻ ngô - Ảnh: Sưu tầm
Mường Khương như công viên đá. Con người nơi đây sống hòa hợp với đá và chinh phục đá bằng bản lĩnh kiên cường. Những nương ngô, lúa, lạc, đậu tương vẫn vươn lên xanh tốt để đến mùa thu lại vàng rực sườn đồi. Mùa thu cũng là mùa đồng bào vùng cao Mường Khương hối hả lên nương bẻ ngô, gùi từng gùi nặng về nhà. Từ thị trấn Mường Khương, qua Nấm Lư lên Lùng Khấu Nhin, ai tới nơi đây cũng mải mê ngắm những ngôi nhà nhỏ được tô điểm thêm màu vàng rực rỡ của những cây sào phơi ngô trước cửa, sân phơi ngô vàng ươm trong nắng. Mùa thu, thang gác nhà nào cũng trĩu xuống…
Ngô treo trước hiên nhà - Ảnh: Sưu tầm
Ngô phơi trước sân nhà - Ảnh: Phạm Sơn
Đến Tây Bắc bạn hãy nhớ ghé thăm phiên chợ vùng cao nhé! Từ tờ mờ sáng, bà con từ các bản đã mang đến chợ những nông sản, vật phẩm mình làm ra hay săn bắn, hái lượm từ núi rừng để bán và mua những vật dụng, thức ăn cần thiết cho gia trong trong cả tuần lễ. Và ở chợ Mường Khương, bạn rất dễ dàng bắt gặp những thúng xôi bảy màu dẻo thơm, đậm đà hương vùng cao.
Xôi ngũ sắc Mường Khương thật hấp dẫn - Ảnh: Sưu tầm
Xôi ngũ sắc, xôi bảy sắc là nét văn hóa của nhiều dân tộc Tây Bắc. Người Nùng Dín xứ Mường Khương còn có truyền thuyết về bảy màu xôi của mình. Câu chuyện gắn với lịch sử gìn giữ quê hương thuở xa xưa. Mỗi màu xôi là màu của một tháng của cuộc chiến 7 tháng tại mảnh đất này những ngày tháng cũ. Màu xanh lá gừng là màu của mùa xuân, màu đỏ thẫm tượng trưng cho máu những người anh hùng đã hi sinh, màu vàng của đau thương li tán, màu đỏ tươi biểu tượng cho chiến thắng hào hùng của người Nùng Dín...
Đặc biệt hơn, sắc bảy màu của xôi không được tạo bởi bất cứ loại hóa chất hay phẩm màu nào, tất cả chì từ bàn tay khéo léo, sự sáng tạo và hiểu biết về các loại hoa và lá cây của người phụ nữ Nùng Dín.
Xôi bảy màu gói bằng lá dong riềng thơm thơm - Ảnh: Sưu tầm
Gạo nấu xôi là loại gạo nếp hạt to, dài. Trước khi nấu, nếp nương được ngâm trong nước khoảng 12 giờ, sau đó cho nước màu được làm từ các loại cây lá trong rừng vào ngâm khoảng 3 giờ nữa cho ngấm màu. Tiếp đó, gạo được đãi lại rồi để riêng mỗi màu một góc trong nồi. Xôi được nấu trong khoảng 1 tiếng rưỡi đến 2 tiếng.
Đặc sản vùng cao thơm ngon lạ lùng - Ảnh: Sưu tầm
Xôi bảy màu không chỉ có hương vị dẻo thơm của nếp nương mà còn thơm lừng, hăng hăng vị lá rừng, giản dị và đằm thắm. Ai đã từng thưởng thức đều không thể quên hương vị núi rừng ấy. Xôi ngon thường ăn kèm muối vừng đen và thịt gà nướng. Một chiều miền núi khói sương bãng lãng, nghe cái nghi ngút thơm phả vào khoang mũi khoang miệng mà thấy sao khoan khoái lạ lùng.
Ngoài ra, đến với Mường Khương bạn còn được thưởng thức rất nhiều đặc sản như: Lạp xưởng Mường Khương, Thắng cố, gạo Séng Cù, dứa Bản Lầu, tương ớt, rượu Mường Khương.
Những thứ độc đáo của vùng cao ắt hẳn sẽ mang lại cho bạn những trải nghiệm thú vị, xách ba lô và đi thôi nào!