Kẻ Gỗ được xem là hồ nước lớn nhất của Hà Tĩnh, là một phần của khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ trải rộng trên 3 huyện Cẩm Xuyên, Kỳ Anh và Hương Khê. Kẻ Gỗ là hồ chứa nước nhân tạo ra nhằm phục vụ thủy lợi là chính. Nhưng ngày hôm nay, không chỉ phục vụ con người mà nó còn trở thành niền tự hào của người Hà Tĩnh, là chốn bình yên đi về giữa những chùng chình cảm xúc.
Hồ Kẻ Gỗ miên man trong ánh nước chiều, không còn bó hẹp trong vài trò của một công trình thủy lợi. - Ảnh: ncdung1910
Hồ xây dựng trên sông Rào Cái cũng được gần bốn mươi năm rồi. Len lỏi giữ mênh mong núi rừng, hồ trở thành chiếc gương lớn phản chiếc sắc núi, sắc đồi nơi đây. Không gian bao la, thoáng đãng dạt bào cảm xúc nên tình nên thơ . Trước vẻ đẹp của nơi này, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý đã sáng tác nên bài hát Người đi xây Kẻ Gỗ để kể về câu chuyện xây dựng nên hồ. Từ ngày ấy, từ những giây phút đầu tiên, Kẻ Gỗ đã gợi nên nguồn cảm hứng nghệ thuật cho biết bao con người.
Bài hát về Kẻ Gỗ là cái nỗi lòng mang nặng tình quê hương. Đến Kẻ Gỗ gặp trực tiếp làn nước, bóng cây nơi đây ta mới thấm, mới ngấm hết ân tình gửi gắm vào lời ca tiếng hát. Dòng cảm hứng cùng dòng chảy của tự nhiên giao hòa, ấy là phút giây thăng hoa của tạo vật, của người nghệ sĩ.
Hồ Kẻ Gỗ là điểm dừng chân tuyệt vời và lí tưởng cho những người yêu thiên nhiên. Nơi đây bao phủ bởi các loài cây, loài động vật quý hiếm không chỉ của nước ta mà còn của thế giới. Đến nơi đây, lạc vào xứ sở diệu kì của thiên nhiên, lạc mình trong bóng nước, bóng cây rừng. Chiều về, lòng miên miên, gợn gợn.
Giữa dòng Kẻ Gỗ lãng du nước chảy, cây cối vẫn sinh trưởng và tỏa bóng rợp mát. Mặt hồ điểm xuyến những ốc đảo lớn nhỏ. Ta có cảm giác mơ mộng về một thế giới thần tiên cổ tích, có phần huyền bí nhưng thu hút vô cùng.
Cái sự thu hút của nơi này không chỉ dành cho người yêu thiên nhiên thuần túy, thán phục trước vẻ đẹp của đất trời mà còn khiến cho cho biết bao nhà khoa học ở khắp mọi nơi tìm đến để nghiên cứu. Tài nguyên thiên nhiên đa dạng, phong phú và quý hiếm nơi đây là báu vật của quốc gia, của nhân loại.
Sự xuất hiện của Kẻ Gỗ, ấy là thành quả của thiên nhiên, là thành quả của con người. Lòng hồ lãng mạn kia, giúp cho ta xả những nỗi muộn phiền và cũng giúp cho Rào Cái khỏi khô hạn mùa nóng, khỏi trở thành dòng nước dữ mùa mưa.
Kẻ Gỗ ấy, cái dữ dội và cái cộc cằn ngày nào nay dưới bàn tay con người được thuần hóa. Hồ trở nên mềm lại và dịu êm níu chân người lữ khách. Nơi đây, xứ sở của các loài hoa, loài cây, loài động vật quý hiếm. Nơi đây, được thiên nhiên hào phóng ban tặng cho những gì tinh túy và đẹp đẽ nhất của đất trời
Lòng hồ lửng lơ trôi những xao xác lá mùa về. Người đến Kẻ Gỗ, soi mình xuống tầng xanh dòng mây nước, chắn hẳn sẽ nhung nhớ mãi không thôi. Kẻ lãng du mộng mị, kẻ lãng du của tình, của đời. Công trình nhân tạo phục vụ thủy lợi nhưng vẫn mang cái vẻ đẹp không thua kém bất kì nơi nào.
Về Hà Tĩnh một buổi chiều để thả lòng mình vào dòng nước Kẻ Gỗ, vào mây trời Kẻ Gỗ. Mảnh đất xanh rì rào ôm lấy ta vào lòng. Thảm thực vật nơi đây đã đang góp phần gìn giữ lại vẻ đẹp thuần nhiên của mảnh đất nước. Mỗi chuyến đi là một hành trình trải nghiệm thú vị. Có những lúc ta nhiệt huyết trước những đèo, có những khi ta đắm say bất tận trong nương lúa bậc thang, có những khi ta thả hồn vào lòng biển mênh mang và có đôi lúc ta lặng lẽ, ngẩn nga trước vẻ xao xuyến nao lòng nơi Kẻ Gỗ.
Gặp nơi đây khi chiều nhẹ buông lơi, ấy là khi lòng người mênh mang, chùng chĩnh những miền cảm xúc. Nắng gió miền Trung đúc lên những con người kiên cường, những mảnh đất kiên trung và cả những mảnh trời đất đẹp đến mê lòng. Nơi đây bình yên, lặng lẽ, ta ngẩn ngẩn ngơ ngơ rồi thả hồn trôi lênh lênh Kẻ Gỗ từ khi nào chẳng rõ.