Y Tý nằm ở phía Tây của huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, trên vùng núi đá có độ cao trên 2.000 m. Đây là 1 trong 10 địa điểm “săn mây” nổi tiếng nhất trong giới đi phượt xuyên Việt.
Y Tý cách huyện Bát Xát 68 km về phía Tây Bắc, ở đây gần như quanh năm mây mù bao phủ, rất hiếm khi thấy được ánh nắng mặt trời soi đủ cả ngày. Bởi thế nhiều người gọi Y Tý bằng cái tên gợi nhiều cảm xúc “vùng đất mù sương”.
Người ta vẫn truyền tai nhau câu:
“Khi nào có gió mùa về,
Thì lên Y Tý, Tà Xùa săn mây.”
Thời điểm thích hợp nhất để đến Y Tý chính là mùa đông và mùa xuân, khoảng thời gian mà chúng ta có thể bắt gặp biển mây mênh mông trắng muốt, xen giữa là những bản làng chìm trong yên bình tạo nên khung cảnh vừa hùng vĩ vừa nên thơ như chốn bồng lai, thoát tục.
Cư dân sinh sống ở Y Tý gồm người các dân tộc H’Mông, Dao, Giáy, Hà Nhì, đặc biệt là cộng đồng người Hà Nhì đen, một trong những dân tộc ít người nhất Việt Nam. Cộng đồng người Hà Nhì tương đối mến khách và có thiện chí, trẻ em nơi đây rất vô tư và đáng yêu.
Tới Y Tý, bạn có thể thấy lối kiến trúc nhà trình tường đặc trưng của người Hà Nhì: Đó chính là nhà hình chữ nhật, tường đắp bằng đất, rất bền, chắc, mái nhọn hình kim tự tháp, mùa đông ấm áp, mùa hè mát mẻ, thậm chí có những ngôi nhà lâu đời đến cả trăm năm cũng chưa bị hỏng.
Tuy nhiên những ngôi nhà cổ hiện không còn nhiều, chủ yếu nằm xen kẽ giữa những ngôi nhà mới. Như thế, chẳng cần phải cầu kỳ, hào nhoáng nhưng Y Tý vẫn là điểm đến cho du khách thích trải nghiệm, khám phá các bản làng mộc mạc, bình yên mà không kém phần thú vị và hấp dẫn.
Thông tin thêm:
Để tới Y Tý bạn xuất phát từ Hà Nội, mua vé tàu lên Lào Cai hoặc bắt xe tới Sapa. Tiếp đó bạn di chuyển chừng 70km nữa là tới Y Tý.
Nếu như bạn xuất phát từ Lào Cai thì cung đường hợp lý nhất là: Bắt đầu từ Lào Cai – Bát Xát – Trình Tường – Lũng Pô – A Mú Sung – A Lù – Y Tý – Mường Hum – Sapa và trở về Lào Cai.
Nếu như bạn xuất phát từ Sapa thì cung đường nên chạy sẽ là: Bắt đầu từ Sapa – Ô Quy Hồ – Tả Giàng Phình – Mường Hum – Dền Thàng – Y Tý – cánh đồng A Lù – Dền Sáng và quay về Sapa.
Hiện nay, đường lên Y Tý đang được nâng cấp nên việc di chuyển tới Y Tý – Bát Xát dễ dàng hơn trước rất nhiều.
Tới Y Tý bạn có thể nghỉ đêm tại đây chỉ với giá 40 -50.000 đồng/người và tận hưởng dịch vụ tắm lá thuốc của người Dao Đỏ để thư giãn sau những chặng đường dài cũng chỉ với giá 40 -50.000 đồng/người.
Tương tự như các vùng cao Tây Bắc khác, đến Y Tý các bạn có thể thưởng thức món lợn cắp nách, gà chạy bộ, rau cải mèo… đặc sản và dễ ăn ở nơi đây với chi phí không quá đắt đỏ.
Vị trí chụp ảnh và săn mây đẹp nhất: Từ Y Tý, bạn hỏi đường chạy ngược về phía Ngải Thầu chừng 4 km, có một con đường chạy lên bản cao trên núi. Từ đây trở đi ngắm mây rất đẹp. Khi lên hết dốc sẽ thấy biển mây trắng xóa mặt bên kia của núi.