Trong tâm thức của rất nhiều người, sông Hàn là hình ảnh đầu tiên mà họ nhớ tới khi nghĩ về Đà Nẵng. Dòng sông gói ghém biết bao câu chuyện đời, chuyện người nơi đây. Dòng sông bắc lên những cây cầu, neo đậu nhỏ to những bến thuyền, những dòng tâm trạng. Người Đà Nẵng tự hào vì có dòng sông hoa gấm ấy.
Sông Hàn của những lấp lánh phồn hoa. -Ảnh: Nguyen Cong Vinh
Vậy đã bao giờ bạn tự hỏi ngày xưa sông Hàn trông ra sao, có lung linh ánh sáng và tâm hồn như tất thảy những gì hôm nay ta thấy.
Có một sông Hàn rất khác. -Ảnh: danangplus
Khác với hình ảnh dòng cổ tích sáng long lanh ta thường thấy. Sông Hàn thuở trước khá hoang vắng, đơn sơ. Sông bắt nguồn từ ngã ba sông giữa quận Cẩm Lệ, quận Hải Châu và quận Ngũ Hành Sơn cho tới vịnh Đà Nẵng, tới chỗ giáp ranh giữa quận Sơn Trà. Hướng của dòng sông là hướng chảy từ nam lên bắc.
Một góc lặng lẽ của dòng sông ngày ấy. -Ảnh: A.Pélissier
Như bao dòng sông văn hóa đắp bồi nên tổ quốc, sông Hàn cũng gom mình chảy ra biển lớn. Nhưng cái tình của dòng sông với người Đà Nẵng thì lớn lắm. Suốt dọc thành phố những cây cầu là hình bóng của sông. Men theo đôi bờ tấp nập phố xá, sông thoát tục và bình yên. Sông Hàn nhưng không hề lạnh lẽo.
Sông Hàn men theo bóng dáng của thành phố. -Ảnh: Expo1900Tourane
Cái tên bắt nguồn từ câu chuyện chống giặc ngoại xâm của cha ông bằng cách khóa cửa sông bằng xích sắt để tàu giặc không thể tiến sâu vào trong thành phố. Câu chuyện này người ta chẳng còn nhắc lại mấy nhưng cái cảm giác về một thành phố kiên cường vẫn cứ nhen nhóm, ấp ủ trong lòng người nơi đây.
Thành phố với những năm tháng đau thương nhưng hào hùng. -Ảnh: A.Pélissier
Tôi thích đường Bạch Đằng, con đường ven sông bên phía trung tâm thành phố, con đường mang lại cho người ta những khoảng lặng bình yên. Dù ngày hôm nay hay thời gian trước, sông Hàn luôn được bao bọc bởi những bóng cây dịu dàng. Nó luôn sống như một phần kí ức của thành phố.
Bạch Đằng trước năm 1975. -Ảnh: danangplus
Khi nhìn ngắm dòng sông Hàn của ngày trước, tôi lại có chút gì nhớ tới hồ Hoàn Kiếm của ngày xưa. Tuy rằng không đẹp đẽ và gọn gàng như bây giờ nhưng cái hồn thì vẫn thế, vẫn là một phần có vui, có buồn của quê hương, một phần cuộc sống mà rất nhiều con người đã trải qua.
Một phần cuộc sống. -Ảnh: Dannangplus
Không chỉ là dòng sông của những cây cầu nổi tiếng hôm nay: cầu Rồng, cầu quay sông Hàn, cầu Trần Thị Lý, cầu Thuận Phước, cầu khóa tình yêu… sông Hàn từ xa xưa đã góp mặt vào đời sống của người Đà Nẵng nhiều hơn thế. Dòng sông chia đôi bờ luôn tấp nập những bóng thuyền mưu sinh. Cuộc sống thực sự tồn tại trên dòng sông ấy.
Chợ Hàn trên sông Hàn. -Ảnh: A.Pélissier
Trên dòng sông của thế kỉ trước, ta thấy bóng dáng của những người làm nghề lái đò, ta thấy cuộc sống của những “thương nhân” buôn bán trên ghe thuyền,… Có hẳn một chợ Hàn trên dòng sông Hàn và có cả những cuộc dạo chơi của nhà vua trên dòng sông ấy. Trên dòng sông nhiệm màu của thế kỉ trước, rất nhiều, rất nhiều cuộc sống đã trôi qua, giàu nghèo sang hèn đều có. Dòng sông ấy dung hòa tất cả và giữ lại tất cả những kỉ niệm ấy, trân trọng, nâng niu.
Thuyền ngự của vua đi thăm dòng sông. -Ảnh: A.Pélissier
Đà Nẵng – thành phố của niềm Trung, thành phố xinh đẹp nhưng ít nhiều phải chịu sự khắc nghiệt của thiên nhiên. Những cơn bão đi qua, thành phố ngổn ngang đôi chút, sông Hàn cũng thế. Đó là cách dòng sông ấy sống cùng thành phố của mình. Cùng tươi đẹp, cùng phồn hoa và cùng chịu tất cả những tai ương mà thành phố phải gánh. Ấy là dòng sông thôi, nhưng nặng tình chẳng kém ai bao giờ.
Cơn bão lịch sử. -Ảnh: A.Pélissier
Những gì dòng sông ấy đã trải qua. -Ảnh: A.Pélissier
Có người ngồi bên bờ sông ấy mà tương tư rằng:
Con sông Hàn chảy giữa lòng thành phố
Như dải lụa mềm quấn quít bờ yêu
Đà Nẵng bên sông Hàn bên biển xanh sóng vỗ
Lộng gió muôn phương ấp ủ bao điều.
Bao năm trôi qua, nơi đây vẫn dành cho người yêu Đà Nẵng những cảm xúc không nói nên lời. -Ảnh: Khan G Nguyen
Sông Hàn sống giữa thành phố như một phần hồn, một phần tình yêu của thành phố. Dòng sông đã trải qua năm tháng, giữa lòng thành phố xanh, gắn chặt chẽ với đời sống của người dân nơi ấy. Dù ngày hôm trước hay ngày hôm nay, sông Hàn vẫn thế, nặng nghĩa tình.