Mỗi bận tháng 3, tháng 4 khi mùa nhót đến, những tín đồ nghiện chua lại săn lùng một món ăn chỉ nghĩ đến thôi đã ứa nước miếng, đó là món bắp cải cuộn nhót xanh chấm chẩm chéo – đặc sản của Tây Bắc.
Đây là món ăn có nguồn gốc từ đồng bào Thái ở các tỉnh Tây Bắc, đặc biệt là Sơn La, Điện Biên. Kỳ thực, không chỉ riêng nhót mà ăn đồ chua chấm với chẩm chéo từ lâu vốn là cả một nét văn hóa của người dân tộc Tây Bắc. Chẩm chéo là một loại gia vị chấm của người Thái, rất cay được chế biến cầu kỳ từ: hạt mắc khén, tỏi, muối, ớt, rau thơm…. Khi ăn chẩm chéo cùng nhót, mận, sim thì người Điện Biên gọi chung là ăn chua (Kin Xổm).
Với người miền xuôi, đã ăn nhót thì phải ăn những quả đỏ au, chín mọng để giảm bớt vị chua. Tuy nhiên, người dân miền sơn cước lại hoàn toàn khác hẳn, họ thích ăn những trái nhót còn xanh, non, có vị chua nhôn nhốt xen lẫn một chút vị chát.
Để làm bắp cải cuộn nhót xanh chấm chẩm chéo, có một số người thường chọn loại nhót hơi già một chút để có được vị chua gắt hơn. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng nhót già hạt sẽ cứng, dai, lại mọng nước quá và quá nhiều vị chua, như thế thì ăn vừa bớt ngon, vừa phải nhả bã rất bất tiện, vậy nên thường chọn loại non hơn, khi lớp phấn mới chỉ trăng trắng.
Tiếp đến, bắp cải cuốn cùng nhót cũng phải chọn những lá vừa tầm, không già cũng không quá non. Thêm vài lá tỏi tươi, lá rau mùi, ít gừng thái lát nữa là được.
Nước chấm cũng được biến tấu tùy theo khẩu vị của mỗi nơi, nhưng nguyên bản của món này phải là chấm chẩm chéo. Muốn đậm đà và dễ ăn hơn thì có thể trộn thêm chút đường vào chẩm chéo để làm giảm bớt vị chua của quả nhót.
Khi đã đầy đủ nguyên liệu, bạn xé miếng bắp cải vừa ăn, bổ đôi quả nhót rồi kẹp vào giữa một miếng lá tỏi, sau đó thêm gừng, rau thơm rồi cuộn lại, chấm vào chẩm chéo rồi thưởng thức. Cảm nhận đầu tiên khi ăn đó là vị mặn, cay, nóng, nồng nồng của chẩm chéo, vị ngọt mát của bắp cải, sau đó là vị chua của miếng nhót bên trong tạo nên sự tổng hòa của chua, cay, mặn, ngọt… vô cùng hấp dẫn.
Khi tụ tập ăn món bắp cải cuộn nhót cùng nhóm bạn, giữa những câu chuyện tếu táo vui đùa là những tiếng xuýt xoa, hít hà, có người còn chảy cả nước mắt, rồi sau đó là những tràng cười bất tận. Thế mới thấy, đây dường như không chỉ là một món ăn mà còn là mối dây liên kết giữa người với người, là kỉ niệm mà bất cứ ai đã từng đến Tây Bắc đều sẽ nhớ mãi không quên.
