Là một huyện vùng cao thuộc tỉnh Tuyên Quang, cách trung tâm thị xã 110km, Na Hang nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên phong phú với nhiều cảnh quan kỳ vĩ, huyền ảo. Dưới sự sắp đặt của bàn tay tạo hóa, nơi đây đã trở thành một trong những tiềm năng du lịch lớn nhất tại mảnh đất Tuyên Quang xinh đẹp.
Na Hang giàu bản sắc với một nền văn hóa độc đáo của 12 dân tộc đang cư trú. Mỗi dân tộc có một nền văn hóa riêng tạo nên một bức tranh văn hóa thật sinh động làm đắm say biết bao du khách. Vốn được coi như một vùng đất cổ, nơi mà mỗi con sông, con suối, mỗi cánh rừng, ngọn núi đều được gắn liền với những truyền thuyết đầy hấp dẫn, cái tên Na Hang từ lâu đã trở thành một địa danh vô cùng hấp dẫn khách du lịch.
Na Hang theo tiếng của dân tộc Tày có nghĩa là “ruộng cuối”. Na Hang có những cánh đồng lúa xanh mướt xen kẽ với núi đá vôi, những khu rừng nguyên sinh, đặc biệt là hồ trên núi tạo nên phong cảnh hữu tình, giống như một bức tranh cổ tích nổi bật nổi bật giữa đại ngàn xanh tươi. Nhắc tới huyện Na Hang, có lẽ không thể không nhắc tới một địa điểm được mệnh danh là “Hạ Long trên cạn” – hồ Na Hang, một trong những hồ nước ngọt lớn nhất miền Bắc hiện nay.
Bỏ xa nơi thành thị náo nhiệt và đông đúc, đi thuyền trên lòng hồ Na Hang, du khách sẽ được đắm mình với thiên nhiên sông nước. Nơi đây hiện lên với vẻ yên tĩnh, trầm mặc, là sự kết hợp tuyệt vời của núi non, sông nước hòa quyện với cảnh sắc mây trời. Mặt nước hồ phẳng lặng, lúc nào cũng xanh trong như một tấm gương in đậm bóng núi. Lòng hồ là nơi hội tụ của hai dòng sông Gâm và sông Năng, được bao bọc xung quanh bởi 99 ngọn núi trùng trùng điệp điệp.
Mỗi ngọn núi có một hình dáng khác nhau, tất cả in hình lên nền trời xanh, hòa lẫn với làn nước xanh thăm thẳm, khiến du khách không khỏi ngỡ ngàng trước sự kì diệu của tạo hóa. Trong đó, núi Pắc Tạ, ngọn núi cao nhất ở Na Hang, có hình như chú voi cúi đầu bên nậm rượu, sừng sững, uy nghiêm, thoắt ẩn, thoắt hiện trong mây vờn. Dưới chân núi Pắc Tạ có một ngôi đền cổ thờ người thiếp của tướng quân Trần Nhật Duật (TK XIII). Trải qua nhiều biến cố của lịch sử cũng như sự thay đổi của thời gian, đến nay đền Pác Tạ đã được xây dựng khang trang và trở thành một địa điểm linh thiêng để nhân dân bày tỏ lòng thành kính, niềm khát vọng của mình về một cuộc sống bình yên, dân khang vật thịnh, đáp ứng nhu cầu tâm linh của người dân trải qua bao thế hệ.
Xung quanh khu vực hồ Na Hang còn có rất nhiều cảnh đẹp thiên nhiên kì thú khác như ghềnh thác, những vỉa đá tự nhiên hình thù kì lạ, cùng những ngọn thác nổi tiếng như Khuổi Sung, Khuổi Nhi, thác Mơ quanh năm tuôn chảy tung bọt như làn tóc mây trắng tô điểm cho màu xanh của đại ngàn.
Xuôi theo dòng nước hiền hòa, du khách lại tiếp tục được chiêm ngưỡng vẻ đẹp kỳ ảo của thác Mơ. Thác có 5 tầng, từng ngọn thác mềm mại, trắng xóa nối đuôi nhau đổ xuống chân núi như một suối tóc mây màu trắng mềm mại của người con gái, buông hờ xuống mặt hồ phẳng lặng. Ẩn khuất vẻ đẹp đó là một truyền thuyết buồn về nàng Mơ xinh đẹp.
Chuyện kể rằng, xưa kia, dưới chân núi Pắc ban là ngôi nhà ấm cũng của vợ chồng nàng Mơ, sống bằng nghề hái thuốc. Một hôm chồng nàng lên đỉnh núi hái thuốc nhưng không thấy trở về. Nàng ở nhà thương nhớ chồng da diết. nàng lặn lội ngày đêm đi tìm chồng. Một ngày kia, khi màu đen của màn đêm đã bao trùm khắp đỉnh nũi, nàng vẫn đi và đêm đen đã làm nàng ngã xuống núi và biến thành dòng thác Mơ ngày nay.
Một trải nghiệm thú vị khác trong chuyến hành trình khám phá vẻ đẹp tiềm ẩn nơi đây đó là việc tản bộ trong những cánh rừng nguyên sinh trong khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang. Với 68% diện tích là rừng ẩm nhiệt đới vẫn còn ở tình trạng nguyên sinh hoặc chỉ thay đổi chút ít bởi sự tác động của con người, khu bảo tồn này có hệ sinh thái vô cùng phong phú và đa dạng với trên 2.000 loài thực vật, trong đó có nhiều loài được ghi trong Sách đỏ Việt Nam như: Trai, Nghiến, Lát Hoa, Đinh, Thông tre, Hoàng đàn, Trầm gió, Thông Pà cò … đặc biệt nơi đây vẫn còn giữ được những cây Nghiến hàng nghìn năm tuổi với đường kính rộng từ 4- 5m. Được bước trên chiếc thảm lá khổng lồ, ngắm nhìn tán cây rợp bóng. Tiếng thác nước, tiếng chim kêu vượn hú, ánh nắng bàng bạc xụyên qua tán lá rừng rậm rạp… sẽ mang đến những cảm giác vô cùng lạ lẫm và thú vị.
Bên cạnh đó, Na Hang còn có rất nhiều nhưng di tích lịch sử được nhà nước công nhận là di tích quốc gia như: Hang Phia Vài, động Song Long, thác Nặm Me (Khuôn Hà); hang Phia Muồn (Sơn Phú); đền Pác Tạ (thị trấn Nà Hang); chùa Phúc Lâm, Xưởng Quân khí H52, thắng cảnh Thượng Lâm (Thượng Lâm)… Không chỉ độc đáo với những phong cảnh thiên nhiên sơn thủy hữu tình, Na Hang còn hấp dẫn du khách bởi những món ăn mang đậm bản sắc dân tộc như: cá tầm, cá rầm xanh, anh vũ, thịt lợn chua, gỏi cá….
Đặc biệt Na Hang có rượu ngô men lá ngon nổi tiếng. Thứ rượu này uống bao nhiêu cũng chỉ lâng lâng mà không say xỉn. Để làm được thứ ruợu thơm ngon này, phải qua một quy trình rất công phu. Nếu ai đã từng được thưởng thức thứ rượu thơm ngon nơi đây, có lẽ sẽ nhớ mãi cái hương vị đậm đà “khó quên”. Vẻ đẹp hoang sơ mà dịu dàng của vùng đất Na Hang luôn mang đến cho ta cảm giác thật thoải mái và yên lành giữa những lo toan bộn bề giữa dòng đời nhộn nhịp. Chắc hẳn, đối với bất kỳ ai đã từng được một lần đặt trên tới nơi đây, văn hóa, con người và những cảnh đẹp Na Hang sẽ mãi mãi lưu giữ nét đẹp của “bức tranh cô tích” này.
