Thiên nhiên đã ban tặng cho Hòa Bình nhiều phong cảnh hùng vĩ tráng lệ, những thung lũng quanh năm mây mờ che phủ, những ngọn thác bình lặng chảy ngày qua ngày, những hang động kì bí… Tất cả vẻ đẹp của thiên nhiên nơi đây đã làm say lòng biết bao du khách.
Mai Châu
Nói đến du lịch Hòa Bình thì địa danh nổi tiếng với du khách nhất có lẽ là Mai Châu. Từng được tạp chí danh tiếng Business Insider của Mỹ bầu chọn là một trong 10 điểm đến thú vị nhất trên thế giới, Mai Châu nổi tiếng với thung lũng Mai Châu đẹp ngoạn mục, với bản Lác 1, Lác 2 – bản du lịch cộng đồng thu hút đông đảo khách du lịch. Không phải là những nơi sầm uất, tấp nập, không cao lương mĩ vị, tất cả đều rất dân dã, gần gũi thiên nhiên. Những điều tưởng chừng như bình dị ấy lại chính là nét thu hút của nơi đây.
Thoát khỏi sự ồn áo, tấp nập chốn thành thị, du khách đến đây sẽ cảm nhận được sự hiếu khách, thân thiện của những người nông dân chân chất, hiền hòa; những hàng cây xanh mướt trải đều khắp bản, làng, cảm giác như tất cả cảnh vật cho tới con người nơi miền núi này đều hòa vào thiên nhiên núi rừng hùng vĩ vậy. Ngoài ra, với những du khách ưa thích khám phá, Mai Châu còn có 2 hang động đẹp mê hồn là hang Mỏ Luông và Hang Chiều, với những dải thạch nhũ trải dài khắp hang, ánh sáng từ ngoài cửa hang chiếu vào tạo ra khung cảnh vô cùng sinh động.
Thung Nai
Mới nghe địa danh Thung Nai, nhiều người tưởng đó là nơi “Sơn cùng thủy tận” nào đó, thế nhưng Thung Nai là một xã lòng hồ sông Đà thuộc huyện Cao Phong – Hòa Bình, nằm cách trung tâm thành phố Hòa Bình khoảng 25km. Người dân Hòa Bình chia sẻ rằng: Sở dĩ có cái tên Thung Nai là bởi xưa kia nơi đây có nhiều nai sinh sống. Hình ảnh những chú nai vàng ngơ ngác trong nắng chiều trên những triền dốc, soi bóng xuống dòng sông Đà đã trở thành cái tên cho vùng đất này.
Đến Thung Nai không có nhiều chỗ chơi, nhưng cảnh đẹp thì không thiếu bởi khi thủy điện Hòa Bình hoàn thành, nước sông Đà dâng ngập các thung lũng lên tận lưng chừng những đỉnh núi, tạo nên các đảo nhỏ rất đẹp, bởi vậy mới có người ví Thung Nai giống một vịnh Hạ Long trên cao với nhiều hoang đảo. Ở Thung Nai không chỉ có cảnh đẹp mà còn có nhiều điểm di tích lịch sử văn hóa.
Điểm đến đầu tiên của bạn có thể là đền Thác Bờ. Đền nằm trên địa phận xóm phố Bờ, xã Vầy Nưa, huyện Đà Bắc thờ bà chúa Thác Bờ là Đinh Thị Vân người dân tộc Mường và một bà người dân tộc Dao. Tương truyền, hai bà đã có công giúp vua Lê Lợi vượt thác Bờ tiến quân lên Mường Lễ, Sơn La dẹp loạn. Sau khi mất, hai bà thường hiển linh giúp dân vượt thác an toàn, phù hộ cho trăm dân trong vùng mưa thuận, gió hòa nên nhân dân đã phong hai bà làm thánh và lập đền thờ phụng từ đó.
Quanh các ngôi đền có các mế người dân tộc bán các thứ thuốc lá, rễ cây, măng khô phơi gác bếp. Đặc biệt, ở đây còn có lá cây xạ đen phơi khô đun lên làm nước uống thay nước lọc, có tác dụng giã rượu, giải độc, mát gan. Cách đền độ một giờ đi thuyền có bản Ngòi Hoa, một bản người Mường hoang sơ. Một đảo nhỏ khác mang tên đảo Quạ vì đây là điểm đàn quạ hay dừng chân.
Buổi chiều đứng từ trên cao nhìn xuống, sông Đà bị ngăn dòng làm thuỷ điện, nước dâng lên ngập các thung lũng, những đỉnh núi cao trước đây biến thành những hòn đảo nhỏ, nhấp nhô trên mặt hồ xanh ngắt. Trong khung cảnh hoàng hôn đang dần buông xa xa, cả lòng hồ biến thành một màu tím huyền ảo. Những tia nắng cuối ngày phản chiếu ánh chói lọi xuống lòng hồ như một tấm gương phẳng lặng. Vài ba chiếc thuyền rẽ sóng khiến khung cảnh càng trở nên lãng mạn và êm đềm. Về đêm, ánh trăng chiếu sáng mặt hồ, tạo nên khung cảnh lung linh huyền ảo. Vài chiếc thuyền tách bến buông cần, thanh tao, nhàn nhã.
Cửu thác Tú Sơn
Cửu thác Tú Sơn được ví như danh thắng “đệ nhất” xứ Mường với núi non hùng vĩ, suối thác thơ mộng, cùng khí hậu mát mẻ trong lành khiến ai đến đây cũng đều ngỡ như đang lạc bước ở Đà Lạt, hay đắm mình trong sương sớm Sa Pa. Cách thành phố Hoà Bình trên 20km, khu du lịch sinh thái Cửu Thác Tú Sơn nằm trên địa phận xóm Củ, xã Tú Sơn, huyện Kim Bôi. Đường lên với Cửu thác, du khách có thể cảm nhận được sự mộc mạc, hoang sơ từ cảnh vật đến cả nếp sống của đồng bào dân tộc nơi đây. Người dân sống quanh khu cửu thác chủ yếu là người Mường.
Đúng như tên gọi “cửu thác”, 9 dòng thác với 9 vẻ đẹp khác nhau cùng với sự phong phú, đa dạng địa hình, địa vật tạo nên một địa điểm vui chơi thú vị, để bạn khám phá và có những giây phút nghỉ ngơi thực sự. Ấn tượng đầu tiên đến đây là âm thanh rì rầm như lời chào mừng ngọt ngào của dòng thác tình Âu Cơ. Dòng nước trắng trong đổ xuống quyện với nước hồ Lạc Long Quân, bên cạnh là tảng đá tròn như quả trứng khổng lồ trong sự tích “trăm trứng nở trăm con”, tất cả tạo nên khung cảnh thơ mộng như câu chuyện tình muôn thuở.
Những bậc đá và con đường mòn len giữa hàng hoa dại, cỏ xanh dẫn bước du khách lên các tầng thác tiếp theo của con suối. Có dòng thác hiền hòa, uốn lượn giữa các thảm cỏ và phiến đá trắng như thác Trải Chiếu, thác nàng Út Lót, hồ chàng Liêu… cho bạn cảm giác thanh bình, lại có những dòng thác hùng vĩ, tung bọt trắng xóa đầy sức sống như thác Trượng Phu, thác Bạc… Du khách ưa bơi lội sẽ rất vui sướng khi được đắm mình trong dòng nước mát lạnh của những hồ nhỏ ngay dưới chân mỗi thác. Trải dọc bờ suối luôn có những căn chòi lá nhỏ xinh và sạch sẽ để du khách nghỉ chân. Dùng bữa trưa kiểu picnic giữa thiên nhiên núi rừng sẽ là trải nghiệm thú vị, không dễ dàng từ chối.
Bên cạnh những cảnh vật thiên nhiên, khu vực cửu thác Tú Sơn còn có cơ sở vật chất đầy đủ tiện nghi để phục vụ nhu cầu ăn nghỉ của du khách như khu nhà sàn, biệt thự, khu vui chơi cho trẻ em, bể bơi, khu tắm nước nóng, nhà hàng sang trọng với nhiều món đặc sản xứ Mường, được chế biến từ sản vật tươi ngon của địa phương như măng rừng, cá suối, gà nướng, thịt trâu… Khi đêm xuống, điệu múa xòe của những cô gái Thái, điệu nhảy sạp nhịp nhàng của thiếu nữ Mường bên ánh lửa trại bập bùng sẽ làm say đắm du khách. Những ngụm rượu cần thơm nồng sẽ làm tan đi cái se lạnh của núi rừng, chỉ còn đọng lại dư vị ấm áp khó quên trong mỗi người.
Lũng Vân
Lũng Vân thuộc huyện Tân Lạc, Hòa Bình, vốn là một trong 4 xứ Mường cổ ở Hòa Bình, nơi đây không những nổi tiếng vì vẫn còn giữ được nhiều nét sinh hoạt truyền thống của người Mường, mà còn vì cảnh quan ở đây rất đẹp, mây mù bao phủ quanh năm.
Lũng Vân nằm ở độ cao 1.200m so với mặt nước biển, quanh năm phủ mây mù, lại được bao bọc bởi núi Trâu, núi Pó, núi Tiên nên còn được biết đến với tên gọi Thung Mây. Tọa lạc ở nơi cao nhất Mường Bi, Lũng Vân bước ra từ truyền thuyết “Đẻ đất Đẻ nước” của người Mường với sự cách trở về giao thông so với phần còn lại của xứ Mường Bi. Cũng vì lẽ đó, Lũng Vân được bảo tồn khá nguyên vẹn, từ những mái nhà sàn dốc hình con rùa với đức tin con rùa tượng trưng cho sự vững chãi đến những bộ váy của người phụ nữ Mường.
Lũng Vân có sức lôi cuốn kỳ lạ từ làn mây mỏng tang cứ bay là là như chờn vờn người lữ khách. Không khí mát mẻ do được bao bọc bởi các ngọn núi lại càng khiến lớp mây mờ thêm hư ảo. Thức dậy ở Lũng Vân vào buổi sáng du khách sẽ thấy những áng mây chờn vờn khắp núi rừng làng bản, rồi khi mặt trời ló dạng, những tia nắng chọc thủng tầng mây ùa vào thung lũng, làm long lanh hơn những giọt sương đọng trên lá, ánh lên nét huyền ảo của ruộng bậc thang. Tất cả hòa quyện tạo nên bức tranh thơ tuyệt diệu giữa miền sơn cước.
Đặc biệt hơn ở chốn được ví như bồng lai tiên cảnh này, cuộc sống của người dân như trong một câu truyện cổ tích có thật khi chỉ hơn 400 nóc nhà mà có tới hàng chục cụ ông, cụ bà sống qua một thế kỷ mà vẫn minh mẫn, khỏe mạnh. Có lẽ ở nơi xa chốn thị thành như thế này, người dân sống hiền hòa, không bon chen toan tính, họ chăm chỉ lao động nên có cuộc sống viên mãn tới cuối đời.