Đà Lạt được nhắc đến như một vùng đất của sự bình yên, của tĩnh lặng tâm hồn, không phải ngẫu nhiên người Pháp lại đến đây xây dựng nên những căn biệt thự mang đậm phong cách Châu Âu giữa núi rừng ngàn thông ấy. Và biệt điện Trần Lệ Xuân, biệt điện của người đàn bà quyền lực đệ nhất phu nhân của thời Đệ nhất cộng hòa đương nhiên xuất hiện ở vùng đất ngàn thông này.
Một góc biệt điện Trần Lệ Xuân ngày nay.Biệt điện được người dân Đà Lạt gọi là Biệt điện Trần Lệ Xuân, đi về quá khứ trong thời gian bà cố vấn nghỉ ngơi tại đây biệt điện luôn được canh phòng cẩn mật. Sau gần hơn nữa thế kỷ tồn tại, khu biệt thự vẫn lộng lẫy, uy nghi với 3 tòa biệt thự xây dựng trên tổng diện tích 13 000m vuông. Ba tòa biệt thự với những cái tên gọi mỹ miều và có các công năng khác nhau:Biệt thự Lam Ngọc: Nơi nghĩ ngơi thư giản của gia đình bà cố vấn Trần Lệ Xuân.Biệt thự Hồng Ngọc: Nơi nghĩ ngơi của ông bà Trần Văn Chương - thân sinh của bà cố vấn.Biệt thự Bạch Ngọc: Là nơi giải trí của gia đình bà Trần Lệ Xuân và các tướng lĩnh cấp cao thời bấy giờ.Điểm đặc biệt của những căn biệt thự trong biệt điện Trần Lệ Xuân đó chính là hệ thống bể bơi nước nóng khổng lồ xa hoa, cho đến ngày nay người ta vẫn chưa hiểu được cách ngày xưa khu biệt điện làm nóng hồ bơi này như thế nào. Vào thời điểm ngày xưa, nhiệt độ Đà Lạt chỉ vào khoảng 8 đến 10 độ C, mà tại biệt thự có một hệ thống bể bơi ngoài trời và hoàn toàn là nướng nóng cho thấy sự xa hoa và tráng lệ của nữ chủ nhân ngôi biệt thự này.
Hồ bơi nước nóng bên trong khu biệt điện Trần Lệ XuânNgày nay, khi bước chân vào nơi đây bạn vẫn có thể cảm thấy sự xa hoa quyền uy của bà cố vẫn thời bấy giờ. Mọi đồ vật, mọi góc cảnh vẫn mang hơi thở của người chủ nhân trước đây. Tòa biệt thự ăn chơi, xa hoa bật nhất Đông Nam Á này là tòa biệt thự đầu tiên được tạp chí National Grographic viết bài giới thiệu vào năm 1964. Điều này đủ để bạn có thể nhận thấy bà cố vẫn đã huy động toàn bộ nhân lực, vật lực và tinh hoa kiến trúc nhằm thể hiện sự phú quý, uy quyền và sự giàu sang của mình.Biệt điện Trần Lệ Xuân ngày nay là cơ sở cho trung tâm lưu trữ Quốc gia IV trực thuộc bộ nội vụ. Nơi đây lưu trử gần 35 000 mộc bản triều Nguyễn và hàng loạt những tài liệu quý giá do chính ông cố vấn Ngô Đình Nhu sưu tầm. Đây có lẽ là một điều trùng hợp đầy ngẫu nhiên và cũng có phần hữu ý. Ngày nay bạn có thể đến thăm biệt điện Trần Lệ Xuân ở số 2 đường Yết Kiêu, Phường 5, TP Đà Lạt với giá vé tham quan là 15 000đ bao gồm được nghe thuyết minh miễn phí toàn bộ lịch sử và các hiện vật hiện có bên trong khu biệt điện.
