Khi những cơn mưa phùn kéo dài khiến cảnh vật ảo não, chính những bông hoa gạo đỏ rực, đầy nhựa sống sẽ thắp sáng cảm xúc tháng 3.
Tháng 3 là mùa nồm ẩm trên khắp đồng bằng Bắc Bộ, mang theo cảm giác ảm đạm của những cơn mưa bụi đầy phiền toái, sương mù giăng khắp lối. Nhưng cũng chính thời điểm này, có một loài hoa dân dã đang rộ lên sắc đỏ ấm áp ở các làng quê, khiến người xa xứ cứ mãi ngẩn ngơ.
Hoa gạo gắn liền với mùa xuân xứ Bắc. Hầu như ngôi làng nào cũng có một gốc gạo cổ thụ, mỗi năm vào dịp tiết trời sang xuân lại bung nở những cánh hoa đỏ thắm, sức sống mạnh mẽ.
Hoa gạo có nhiều tên gọi mỹ miều như hoa mộc miên, đồng bào Tây Nguyên lại gọi là hoa pơ lang. Có không ít bài hát, áng thơ văn gắn liền với loài hoa chân quê, giản dị này.
Gốc gạo đầu đình hay đầu làng, trong tâm trí của nhiều người xa quê, còn chứa đựng cả một miền ký ức tuổi thơ thanh bình.
Người xưa coi hoa gạo như một phần của đời sống nông thôn, báo hiệu thời điểm để tiến hành một số hoạt động nhà nông. Thành ngữ có câu: “Bao giờ đom đóm bay ra/Hoa gạo rụng xuống thì tra hạt vừng”. Loài hoa cũng được dùng để dự báo thời tiết theo kinh nghiệm dân gian khi tiết trời chuẩn bị sang hè: “Bao giờ cho đến tháng ba/Hoa gạo rụng xuống bà già cất chăn”.
Năm nay, hoa gạo nở vào tầm giữa tháng 3. Hiện tại, nhiều tay săn ảnh đã nhanh chân tìm đến những gốc gạo nổi tiếng nhất, ghi lại những hình ảnh lãng mạn, “cứu vớt” cảm xúc cho những ngày mưa dầm ủ dột.
Một trong những cây gạo “có số má” rất được giới mê ảnh yêu thích là ở xã Lãng Sơn, huyện Yên Dũng (Bắc Giang). Cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi, đứng sừng sững, uy nghiêm ở đầu làng, bên cạnh đàn bò nhẩn nha gặm cỏ – một hình ảnh tưởng như chẳng còn ở thời hiện đại.
Hoa gạo là loài hoa cánh đơn, có 5 cánh lớn, dày, màu đỏ tươi rực rỡ.
