Vũ Hầu từ – điểm đến cho người mê ‘Tam Quốc diễn nghĩa’

Vũ Hầu từ là tên gọi chung của một quần thể di tích gồm Hán Chiêu Liệt miếu (đền thờ Lưu Bị), Huệ Lăng (lăng mộ Lưu Bị) và đền thờ Gia Cát Lượng. Ban đầu, đền thờ và lăng mộ của Lưu Bị được xây dựng vào năm 223, ngay sau khi ông qua đời. Sau này, Lý Hùng, vua nước Thành Hán, cho xây dựng thêm Vũ Hầu từ trong khuôn viên này, để thờ Gia Cát Lượng. (Thành Hán là một nước nhỏ trong thời Ngũ Hồ thập lục quốc, thuộc tỉnh Tứ Xuyên ngày nay, vua Lý Hùng tại vị từ năm 303 – 334). Ngôi đền bị cháy trong thời kỳ chiến tranh cuối thời nhà Minh, khi loạn quân của Trương Hiến Trung tiến vào Thành Đô năm 1644. Sau đó đền được trùng tu trong những năm 1671 – 1672, dưới thời hoàng đế Khang Hy nhà Thanh. Năm 1961, đền được công nhận là di tích trọng điểm cấp Quốc gia của Trung Quốc.

Vũ Hầu từ thuộc Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên. Tỉnh này nằm ở phía nam Trung Quốc, là một bình nguyên được bao bọc bởi núi non trập trùng và các con sông lớn. Bài “Thục đạo nan” của Lý Bạch có câu “Đường vào đất Thục khó hơn lên trời” (Thục đạo chi nan, nan ư thướng thanh thiên). Ý nói đường đến đây phải vượt qua núi non hùng vĩ hiểm trở với những con đèo uốn lượn cua gấp tay áo. Nếu muốn trải nghiệm cảm giác mạnh khi ngồi trên ôtô vượt qua những con đèo hun hút, du khách có thể bắt xe khách đi từ Lệ Giang (Vân Nam) tới Phàn Chi Hoa (Tứ Xuyên). Tuyến xe này kéo dài 12 tiếng, trên đường đi du khách sẽ được chiêm ngưỡng sông Trường Giang cuồn cuộn chảy cùng cảnh sắc núi non đặc trưng của mảnh đất Tứ Xuyên.

Vũ Hầu từ có diện tích hơn 15.000 m², gồm lăng thờ Lưu Bị, hành lang đặt tượng các nhân vật lịch sử khác trong thời Thục Hán và đền Gia Cát Lượng. Khu di tích có 5 cổng, các cổng chạy từ bắc đến nam, du khách có thể dễ dàng nhìn từ cổng bên này sang cổng bên kia. Bước vào trong, du khách sẽ bắt gặp ngay hai bức thư pháp được khắc trên 37 phiến đá, mỗi phiến cao 63 cm, rộng 58 cm, là Tiền xuất sư biểu và Hậu xuất sư biểu của Gia Cát Lượng.

Bước qua cổng thứ nhất có tấm bảng “Minh lương thiên cổ” (nghĩa là “Vua sáng tôi hiền còn lưu danh thiên cổ”). Đây là khu ngoài, ở các dãy nhà hành lang phía đông và tây đặt 47 bức tượng của những vị tướng quan trọng nhà Thục Hán đã giúp Lưu Bị xây dựng triều chính. Hành lang phía bên trái là quan văn, bên phải là quan võ. Dưới mỗi bức tượng đều ghi tên họ và những chiến công tiêu biểu của từng người. Những bức tượng màu sắc sống động, biểu cảm cường điệu, với những đôi mắt lớn nhìn thẳng xuống du khách. Một số bức tượng còn có cử chỉ rõ ràng. Biểu cảm gương mặt giống như trên những chiếc mặt nạ của Xuyên Kịch nổi tiếng – có khả năng biến diện, lật chuyển gương mặt độc đáo.

Giữa cổng trước và cổng thứ hai là 6 bức bia đá cao khoảng 3 m. Trong số đó nổi tiếng nhất là Bia tam tuyệt, bao gồm 3 di sản lịch sử giá trị của Trung Quốc: một bài thơ của Bùi Độ (một trọng thần phục vụ qua bốn triều đại Hiến, Mục, Kính, Văn); một bức thư pháp của Liễu Công Xước và một bản in khắc bởi bậc thầy nghề thủ công chạm khắc Lỗ Kiến.

Qua cổng thứ hai là đền thờ Lưu Bị. Trước cổng treo một tấm biển lớn đề 4 chữ “Hán Chiêu Liệt Miếu” (nghĩa là “miếu thờ vua Chiêu Liệt nhà Hán”). Đền thờ Lưu Bị được xây cao hơn những đền khác trong Vũ Hầu từ, với một bệ chạm trổ hình rồng và mây ở phía trước, thể hiện địa vị hoàng đế của Lưu Bị cao hơn so với những tướng khác. Bên trong đền, bạn có thể chiêm ngưỡng bức tượng Lưu Bị mạ vàng cao 3 m ở chính giữa. Tuy nhiên đây không phải là chân dung thật mà chỉ là hình ảnh tưởng tượng lấy từ sách vở. Bên phải đền thờ Lưu Bị là tượng Trương Phi cùng con và cháu bên cạnh. Tượng Quan Vũ và con trai Quan Bình cùng bộ tướng Chu Thương nằm ở gian bên trái.

Ra khỏi đền thờ Lưu Bị và đi qua một sảnh nhỏ là đến đền thờ Gia Cát Lượng. Đền thờ Gia Cát Lượng thấp hơn một chút so với đền thờ Lưu Bị. Bên trong đặt bức tượng Gia Cát Lượng mạ vàng, tay cầm chiếc quạt lông ngỗng. Trong văn học và nghệ thuật, Gia Cát Lượng được miêu tả là trân quý chiếc quạt lông vũ như viên ngọc, lúc nào cũng cầm trên tay như hình với bóng. Bất kể xuân hạ thu đông, Gia Cát Lượng đều lay động nhẹ chiếc quạt, thể hiện sự tự tin bình thản, ung dung tự tại, luôn nắm chắc phần thắng. Phía trước tượng là ba chiếc trống đồng trang trí họa tiết hoa lá được cho là trống trận của Gia Cát Lượng.

Đi qua một lối đi yên tĩnh với hai bên tường sơn đỏ rợp bóng trúc râm mát là lăng mộ của Lưu Bị, còn gọi là Huệ Lăng. Huệ trong tiếng Trung có nghĩa là điều tốt. Trong tín ngưỡng của người Trung Quốc, vị trí của lăng mộ cực kỳ quan trọng. Người ta tin rằng nếu tổ tiên được mai táng ở vùng đất có phong thủy tốt thì con cháu sẽ phát đạt, thịnh vượng. Gia Cát Lượng đích thân chọn vị trí của Huệ Lăng. Trước cửa lăng có tấm biển ghi 4 chữ “Thiên thu lẫm nhiên” (Nghìn thu sau còn khiến người ta kính sợ), lấy từ một câu trong bài thơ “Thục Tiên Chủ miếu” của nhà thơ Lưu Vũ Tích đời Đường.

Qua khỏi cửa lăng là tấm bia “Hán Chiêu Liệt hoàng đế chi mộ” được dựng vào năm Càn Long thứ 53 (tức năm 1788). Đây là một lăng mộ tập thể, táng cùng Lưu Bị là hai người vợ – Cam phu nhân và Ngô phu nhân. Tam Nghĩa miếu là nơi tưởng niệm tình huynh đệ của Lưu Bị, Quan Vũ và Trương Phi. Ở lối vào miếu, hai bên có hình khắc vào đá các sự tích anh hùng của ba anh em Lưu Quan Trương như Tam anh chiến Lã Bố, Quan Công đơn đao phó hội, Trương Dực Đức giận đánh đốc bưu…

Đi vào bên trong, bạn có thể chiêm ngưỡng tượng đất sét của ba vị tướng ngồi trầm lặng nhưng toát ra được những đặc điểm tính cách riêng của mỗi người. Khác với các bức tượng ở đền thờ phía trước, các tượng ở đây đều mặc thường phục chứ không phải triều phục, nhằm đề cao tình nghĩa huynh đệ đồng cam cộng khổ của ba người từ thuở mới đào viên kết nghĩa. Ba bức tượng Lưu Bị, Quan Công và Trương Phi “kết nghĩa vườn đào”.

Hầu hết du khách đều dạo quanh phố cổ Cẩm Lý sau khi thăm Vũ Hầu từ bởi vẻ đẹp cổ kính độc đáo rất Trung Hoa của nó. Trải dài hơn 500 m, phố cổ Cẩm Lý nhộn nhịp sầm uất từ thời nhà Thanh. Bạn có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp quyến rũ của những tòa nhà cổ và tìm các cửa hàng bán đồ lưu niệm thủ công, tương phản với quán bar và nhà hàng hiện đại bên cạnh. Hơn nữa, bạn có thể thưởng thức hương vị trà Tứ Xuyên và Xuyên kịch. Bên cạnh đó, những món ăn đa dạng bán ở những cửa hàng nhỏ bên lề đường sẽ cho bạn trải nghiệm thú vị về ẩm thực Tứ Xuyên.

Trong phố cổ Cẩm Lý có rất nhiều cửa hàng lưu niệm của người ngoại quốc như Thái Lan, Ấn Độ,… bày bán những món đồ chế tác cầu kỳ, tinh xảo.

Tứ Xuyên nổi tiếng với đồ ăn cay và các món nướng được chế biến ngay tại chỗ.

Vũ Hầu từ và phố cổ Cẩm Ly dường như vẫn còn lưu giữ những giá trị tinh thần vẹn nguyên từ thời Tam quốc. Dạo quanh chiêm ngưỡng những bức tượng sống động và thưởng thức vị cay cay nơi đầu lưỡi của ẩm thực Tứ Xuyên là một trải nghiệm không thể bỏ qua khi đến với kinh đô của nhà Thục Hán khi xưa.